पुस्तक : Lost and Founder (लॉस्ट अ‍ॅंड फाउंडर)
लेखक : Rand Fishkin (रॅंड फिश्किन)
भाषा : English (इंग्रजी)
पाने : ३१२
ISBN : 978-0-24129-092-7
फेसबुकचा संस्थापक मार्क झकरबर्ग, अ‍ॅमेझॉनचा जेफ बेझोस, गूगलचे निर्माते लॅरी आणि सर्गी यांच्या संपत्तीचे आकडे अधूनमधून बातम्यांमध्ये येत असतात. वयाच्या विशी-तिशीतच जगातील श्रीमंत लोकांच्या यादीत ते जाऊन बसले आहेत. एक लहान नवोद्योग (स्टार्ट-अप) त्यांनी सुरू केला आणि त्यांचा व्यवसाय वाढत वाढत दशकभरात ते अब्जोपती झाले. अशी बरीच उदाहरणं आपल्याला वाचायला मिळतात. हा चमत्कार घडवणाऱ्या स्टार्ट-अप संकल्पनेकडे जगातले लोक ओढले गेले असते तर नवल नाही. माहिती तंत्रज्ञानाच्या सोयींची प्रगती, आंतरजाल (इंटरनेट) चा वाढता प्रसार आणि प्रभाव, सरकारी धोरणांची अनुकूलता यामुळे स्टार्ट-अप आणखी अवाक्यात वाटू लागल्या आहेत. नवीन कल्पना असणारे, काहितरी वेगळं करण्याचे स्वप्न बघणारे, तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून मानवी जीवन सोपं करण्याचे ध्येय बाळगणारे तरूण (वयाने आणि मनाने) स्टार्ट-अप सुरू करत आहेत. भारतातही.
पण स्टार्ट-अप सुरू करणं म्हणजे यशाचा हमखास मार्ग नाही. सगळ्याच स्टार्ट-अप कंपन्या मोठ्या झाल्या असं नाही. काही बुडल्या, काहींमध्ये अपेक्षित फायदा झाला नाही, काहींमध्ये स्टार्ट-अप मधून संस्थापकालाच बाहेर जावं लागलं. इतर कुठल्याही व्यवसायाप्रमाणे स्टार्ट-अप मध्येही नफा-नुकसान, यश-अपयश, चढ-उतार आणि प्रचंड मेहनत हे आहे. स्टार्ट-अपच्या फायद्यांकडे डोळा ठेवून केवळ भावनेच्या आधारे जर कोणी स्टार्ट-अप काढत असेल तर फसगत होण्याची शक्यता जास्त. म्हणूनच ज्याला स्टार्ट-अप काढायची आहे किंवा ज्याच्या मनात फक्त गुलाबी चित्र आहे त्यांनी वस्तुस्थितीचं भान देणारं हे पुस्तक वाचलं पाहिजे.
एसईओमोझ (SEOMoz (Moz.com)) या स्टार्ट-अप चा संस्थापक रँड फिश्कीन याने हे पुस्तक लिहिले आहे. स्टार्ट-अपच्या इविध पैलूंवर भाष्य केलं. अहे. अनुक्रमणिकेवर नजर टाकूया.
फोटोंवर क्लिक करून झूम करून वाचा
प्रचलित समज काय आहेत. वस्तुस्थिती काय आहे. त्याला आलेले अनुभव. त्याने घेतलेले धडे. काही सांख्यिकी (स्टॅटिस्टिक्स). इ. माहितीतून त्याने मुद्दे मांडले आहेत.
उदा. स्टार्ट-अपचा संस्थापक खूप श्रीमंत होतो हा प्रचलित समज. तो योग्यही आहे. पण त्यात मेख अशी की ती संपत्ती स्टार्ट-अपच्या रोख्यांच्या (स्टॉकच्या) स्वरूपात असते. जोपर्यंत ते रोखे विकले जात नाहीत तो पर्यंत हातात पैसा नाही. आणि जोपर्यंत कंपनी व्यवस्थित नावाजली जात नाही तोपर्यंत असे जोखमीचे रोखे घ्यायला कोणी तयार होत नाही. त्यामुळे अशी विक्री किंवा आयपीओ होईपर्यंत त्या संस्थापक-सीईओला सुद्धा त्याच्या पगारावरच अवलंबून रहावं लागतं.
नवोद्योगलाही स्वतःची काही तत्त्वे-मूल्ये असली पाहिजेत का? झटपट पैसा मिळवण्यासाठी ही मूल्ये बाजूला सारली तर थोड्या वेळापुरता फायदा होतो पण दीर्घकालीन वाढीवर त्याचा विपरित परिणाम होतो हे त्याने एका प्रकरणात विशद केलं आहे.
आपलं उत्पादन बाजारात कधी आणावं ? सगळं व्यवस्थित, नाव ठेवायला जागा नाही असं झाल्यावर बाजारात आणायचं म्हटलं तर खूप वेळ लागेल. आणि अगदीच लवकर आणलं तर त्यातल्या त्रुटींमुळे लोकांना आवडणार नाही. याचा तोल साधणारं Minimum Viable Product (MVP) खरंच बनवता येतं का? रॅंडच्या कंपनीने असं प्रॉडक्ट बाजारात आणल्यवर त्याला काय अनुभव आला. त्यातून त्याने काय सल्ला दिलाय ते पुस्तकात वाचू शकता. त्याची थोडी झलक.
लेखक स्वतः या सगळ्या प्रक्रियेतून गेला आहे. त्याचे अनुभव, भावनावेग आणि चुका, वेळोवेळी झालेली द्विधा मनःस्थिती इ. त्याने प्रमाणिकपणे पणे लिहिले आहेत. विषय गंभीर असला तरी लिखाणाची शैली गंभीर निबंधासारखी नाही तर सहज संवाद साधणारी आहे. अमेरिकन शैलीतली XX** घातलेली वाक्ये आणि प्रसंग पण आहेत. त्यामुळे पुस्तक वाचयला कंटाळवाणे होत नाही.
त्यामुळे तुम्ही स्टार्ट-अपच्या विचारात असलात तर हे अवश्य वाचा. नसाल तरी "जावे त्यांच्या वंशा" चा अनुभव घेण्यासाठी पुस्तक नक्की वाचा.
----------------------------------------------------------------------------------
मी दिलेली पुस्तक श्रेणी :- आवा ( आवर्जून वाचा )
----------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------
आवा ( आवर्जून वाचा )
जवा ( जमल्यास वाचा )
वाठीनावाठी ( वाचलं तर ठीक नाही वाचलं तरी ठीक )
नावाठी ( नाही वाचलं तरी ठीक )
---------------------------------------------------------------------------------
No comments:
Post a Comment